Post
by woelen » 05 Sep 2018, 22:20
Ik ben het wel met Wouter eens dat veel gevaarlijke stoffen niet of nauwelijks herkenbaar zijn. Zo is geconcentreerd zwavelzuur een kleurloze vloeistof die er uit ziet als water als het in een plas op de grond ligt. Het is wel wat stroperiger dan water, maar dat zie je niet als er druppels of zelfs een hele plas van dit zuur op een gladde vloer ligt. Er door heen lopen kan dan wel heel gevaarlijk zijn, omdat de vloer er spekglad van wordt en vervolgens als iemand dan uitglijdt dan bijt het zuur zich snel door de kleding van het slachtoffer.
Misschien kun je wel dit soort gevaren demonstreren. Gooi maar eens wat glycerine (ongevaarlijk, niet corrosief en niet giftig) op een linoleum vloer en ga daar eens met een schoen door heen. Spekglad. Dit gebeurt ook met zwavelzuur, alleen is het vallen in een plas met zwavelzuur wel heel wat akeliger dan vallen in een plas met glycerine.
Sommige stoffen zijn wel redelijk herkenbaar en zeker als je iets meer context hebt (bijv. soort bedrijf waar je bent). Zo geeft zoutzuur van hoge concetrantie nevels af (niet superdicht, maar wel duidelijk zichtbaar). Salpeterzuur geeft in contact met metalen (bijv. munten, maar ook met spijkers e.d.) duidelijk zichtbare bruine dampen. Het zuur zelf is echter nauwelijks herkenbaar, het is een kleurloze waterdunne vloeistof die (vrijwel) niet nevelt, tenzij het in extreem hoge concentratie is (80% of meer), die je echter in de praktijk niet gauw zult tegenkomen.
Misschien is het ook wel zinvol om een demo te laten verzorgen van de eigenschappen van bepaalde stoffen. Het kan heel illustratief zijn om het effect van zwavelzuur op bijv. kleding, papier en organisch materiaal te laten zien, het effect van salpeterzuur op metalen en textiel, het effect van een sterke base als natriumhydroxide op organische materialen (vetten, haren e.d.). Het moet wel zo zijn dat de persoon die de demos geeft een opgeleid iemand is die de gevaarlijke stoffen kent. Je moet niet zelf gaan 'spelen' met dergelijke stoffen als je er weinig van af weet.
Er bestaan natuurlijk ook speciale stoffen die spontaan ontbranden in contact met lucht (butyllithium), die explosief reageren met water (denk aan chloorsulfonzuur), maar ik vraag me af in hoeverre een gemiddelde brandweerman met dat soort stoffen in aanraking komt. Ik denk zelf dat het beperkt blijft tot gangbare zuren (zwavelzuur, zoutzuur, salpeterzuur, sterk azijnzuur, mierenzuur, heel misschien perchloorzuur), tot gangbare basen (alkali hydroxiden, ammonia) en brandbare stoffen (aceton, ether, benzines, olie, div. oplosmiddelen) en bijtende stoffen als natriumhypochloriet, calciumhypochloriet, waterstofperoxide.
